Dziecko jest darem, jest cudem, jest oczkiem w głowie każdego rodzica. Przypatrywanie się, jak u tak malutkiego stworzenia po kolei rozwijają się zmysły, może być fascynującą przygodą i zarazem lekcją wzajemnego zrozumienia od pierwszych dni życia.

Rozwój zmysłów w pierwszych tygodniach życia

W pierwszych tygodniach życia zmysł dotyku u noworodka jest wyostrzony, a kontakt z rodzicami daje mu poczucie bezpieczeństwa w nowym otoczeniu. Zapach rodziców rozpoznaje od pierwszego tulenia czy karmienia. Zarówno zmysł słuchu, jak i węchu są doskonale rozwinięte. O wiele lepiej niż zmysł wzroku – w pierwszym miesiącu życia dziecko najlepiej rozpoznaje twarz mamy. Około 3 tygodnia maluszek zaczyna reagować płaczem na głód, smutek, zimno, strach, samotność, zmęczenie – początkowo ten dźwięk będzie wydawał się podobny i dopiero z czasem nauczymy się go rozróżniać.

Pierwszy i drugi miesiąc życia

Miesięczne dziecko najlepiej skupia wzrok, gdy trzymane jest w ramionach, potrafi podążać wzrokiem, ale w bardzo małym zakresie. Leżąc na brzuszku, potrafi unieść i obrócić główkę na drugą stronę, ale nie potrafi jeszcze utrzymać jej w linii środka ciała. Położone na plecach, chaotycznie wymachuje rączkami i nóżkami.

W drugim miesiącu życia dziecko coraz częściej i dłużej czuwa. Wraz z rozwojem układu nerwowego i zmysłów zaczyna interesować się tym, co dzieje się wokół. Leżąc na brzuszku, może już unieść głowę, ramiona i górną część klatki piersiowej odpychając się zgiętymi w stawach łokciowych rączkami. Rączki nadal są blisko tułowia i nie wysuwają się przed linię barków. Głowa coraz częściej pojawia się w linii środka ciała, chociaż nadal trudno ją tak utrzymać, szczególnie w pozycji na plecach. Dłonie i palce częściej są otwarte, lecz ich ruchy jeszcze niezamierzone. Pomału rozpoczyna zabawę swoimi rączkami, wkłada je do buzi, przygląda się im. Eksperymentuje wokalnie, aby w końcu wypowiedzieć: „gu-gu, agu, gha, he”. Nie są to nic nieznaczące sylaby. Początkowo guganie może wydawać się przypadkowe, jednak z czasem zauważysz, że maleństwo kieruje swoje pierwsze dźwięki nie w przestrzeń, lecz do Ciebie.
Nową reakcją będzie umiejętność okazywania radości. Twoje dziecko może któregoś dnia zaskoczyć cię wspaniałym, świadomym i przeznaczonym właśnie dla Ciebie uśmiechem. Mimiką twarzy czy poruszaniem ust próbuje naśladować mimikę i głos rodziców.

Staraj się zapewnić maluszkowi rytm dnia – dzieci lubią powtarzalność, czują się wówczas bezpieczne.

Trzeci miesiąc

Trzymiesięczny malec, leżąc na brzuchu, czuje się już dość swobodnie – bez trudu utrzymuje głowę w linii środkowej, podpiera się już pewnie, choć czasem może mu się zdarzyć utrata równowagi i przewraca się na boki lub na plecy. Coraz bardziej lubi tę pozycję, bo dzięki niej może obserwować otaczający świat. Wodzi wzrokiem za poruszającą się osobą czy zabawką, a nie tylko twarzą. Wyciąga rączki w kierunku zabawki i, jeszcze dość nieporadnie, próbuje ją chwycić, choć jeszcze nie umie jej utrzymać. Leżąc na pleckach, swobodnie unosi nogi pod kątem 90 stopni i potrafi dość długo je utrzymać, nie tracąc przy tym równowagi. Głowę obraca swobodnie na boki i bez problemu utrzymuje ją w linii środkowej, a co ważniejsze – jej ruch nie pociąga już za sobą ruchu tułowia. Jest to bardzo ważne w odniesieniu do kolejnych etapów rozwojowych.

Maleństwo coraz lepiej orientuje sie, że marudzeniem, płaczem czy spojrzeniem może dać Ci sygnał, że czuje się samotne i potrzebuje kontaktu lub przytulenia. Przytulaj, noś i mów do dziecka, bo na tym etapie najważniejsze są bliskość i czułość. Powoli swobodniej zaczynamy odczytywać mowę ciała, mimikę, nastroje i emocje.

W tym miesiącu można zauważyć też u dziecka wyostrzoną reakcję orientacyjną – kiedy odgłos wyda się maluszkowi interesujący, skieruje w jego stronę wzrok, jednocześnie zatrzyma inne czynności – otworzy szeroko usta i zastygnie w bezruchu. Podobnie zareaguje, kiedy się czegoś przestraszy – wówczas można spodziewać się charakterystycznej podkówki na buzi.

Te umiejętności, które maluszek opanował w pierwszych 12 tygodniach życia, to dopiero początek wspaniałej drogi, jakim jest rozwój zarówno motoryczny, jak i umysłowy.

Wczesna diagnostyka rozwojowa w fizjoterapii dziecięcej

Dlaczego w fizjoterapii dziecięcej tak ogromne znaczenie ma wczesna diagnostyka rozwojowa? Ponieważ jest ona istotna dla otrzymania rzetelnej oceny rozwoju psychometrycznego dziecka. Podczas rozmowy z fizjoterapeutą dziecięcym można dowiedzieć się, jak powinien wyglądać prawidłowy rozwój dziecka i na co jako rodzic powinno się zwracać uwagę. Dzięki temu rodzice mogą zdobyć cenną wiedzę na temat poszczególnych etapów rozwoju niemowląt oraz otrzymać wskazówki, w jaki sposób prawidłowo je pielęgnować i wspomagać rozwój swojego dziecka.

Podsumowanie

Pierwsze trzy miesiące życia dziecka to okres, w którym intensywnie rozwijają się jego zmysły, dlatego jest to bardzo istotny czas z punktu widzenia jego późniejszego rozwoju. Bardzo ważny jest wtedy kontakt noworodka z rodziacami – musi on czuć się bezpieczny. Ponieważ zmysły: słuchu i węchu są bardziej wyostrzone niż zmysł wzroku, każdy dotyk oraz głos rodzica mają niebagatelne znaczenie dla maluszka. Jeżeli zastanawiasz się, czy w prawidłowy sposób podnosisz swoje dziecko, chcesz sprawdzić, czy rozwija się ono prawidłowo oraz chcesz rozwiać jakiekolwiek wątpliwości, warto skontaktować się z fizjoterapeutą dziecięcym, który zajmuje się wczesną diagnostyką rozwojową i będzie w stanie w sposób kompetentny ocenić zdolność ruchową Twojego dziecka i wykryć ewentualne zaburzenia w jego rozwoju.