Nietrzymanie moczu należy do dolegliwości powszechnych i bardzo uciążliwych. Szacuje się, że to zaburzenie może dotyczyć kilkunastu procent populacji. Ten problem to coś więcej niż dolegliwość zdrowotna, to przede wszystkim ogromny dyskomfort w wielu codziennych sytuacjach, dotykający w większości kobiety. Czy fizjoterapia w nietrzymaniu moczu to sposób, który warto wypróbować?

Jakie są rodzaje nietrzymania moczu?

 

1. Wysiłkowe nietrzymanie moczu

Niekontrolowany wyciek z pęcherza, będący wynikiem wzmożonego wysiłku fizycznego, także ataku śmiechu lub silnego kichnięcia, stanowi więcej niż połowę wszystkich przyczyn problemu. Za ten objaw odpowiada nagły wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, mający ścisły związek zarówno z wysiłkiem, jak i ze zmianami w układzie mięśniowo-powięziowym. Zmiany te zachodzą wskutek licznych porodów, urazów czy operacji miednicy i jej okolic. Ponadto mogą mieć podłoże hormonalne np. są związane ze zbyt niskim poziomem estrogenów podczas menopauzy.

2. Nietrzymanie typu naglącego

Utrata równowagi pomiędzy pracą mięśni wypieracza to kolejna przyczyna nietrzymania moczu. Przy prawidłowym funkcjonowaniu pęcherza moczowego wszystkie elementy układu (od pnia mózgu, poprzez rdzeń kręgowy i nerwy obwodowe aż do pęcherza) powinny funkcjonować bez zakłóceń. Przy jakichkolwiek zaburzeniach może dochodzić do nietrzymania moczu. Do najczęściej wymienianych przyczyn należą między innymi: przebyty udar, choroba Parkinsona, demencja oraz uszkodzenia chorobowe lub pourazowe rdzenia kręgowego. Nietrzymanie typu naglącego może mieć swoją przyczynę również jako następstwo ostrych infekcji dróg moczowych czy kamicy nerkowej.

3. Postać mieszana

Jak pokazują doświadczenia pacjentów, nietrzymanie moczu typu wysiłkowego często skorelowane jest z naglącym i dotyczy przede wszystkim kobiet po okresie rozrodczym. Podatność zależna jest także od uwarunkowań genetycznych, trybu życia i innych przebytych chorób czy dolegliwości.

Jak leczy się nietrzymanie moczu? Zabiegi i fizjoterapia w nietrzymaniu moczu

 

1. Leczenie zachowawcze, czyli pierwsze kroki

Podczas konsultacji lekarskiej można zdiagnozować przyczynę nietrzymania moczu i rozpocząć odpowiednie leczenie. Specjalista zwykle zaleca na początek uregulowanie trybu życia (np. posiłki o stałej porze, ewentualną dietę odchudzającą) oraz rezygnację z używek (np. alkoholu i papierosów). Na tym etapie rozważa się też ćwiczenie mięśni wzmacniających miednicę, choćby za pomocą ciężarków dopochwowych. Czasami lekarz zaleca również leczenie farmakologiczne.

2. Elektroterapia

Jedną z biernych metod leczenia nietrzymania moczu jest stymulacja elektryczna. Dobór odpowiednich częstotliwości pobudza tkanki mięśniowe okolic miednicy do prawidłowego działania, tym samym wzmacniając ich strukturę. Elektroterapię dzieli się na bezinwazyjną i inwazyjną – skuteczność obu w dłuższej perspektywie czasowej sięga 60%.

3. Pole magnetyczne

Kolejną skuteczną metodą jest zastosowanie zmiennego pola magnetycznego (poprawę zanotowano nawet u 80% leczonych). Podczas sesji stymulacyjnych, odbywających się przez 1,5 do 2 miesięcy (2 razy w tygodniu), ustępują zaburzenia zwieraczy układu moczowego.

4. Trening pęcherza (technika behawioralna)

Jednym ze sposobów zaliczanych do technik behawioralnych jest oddawanie moczu nie w razie potrzeby, lecz o ustalonych porach. Tę metodę szczególnie poleca się, by zdyscyplinować pacjentkę, zmuszając ją poniekąd do zmian nawyków żywieniowych i do regularności także w innych obszarach życia. Trening pęcherza ma dużą skuteczność – zmniejszenie lub całkowite ustąpienie dolegliwości dotyczy nawet 9 na 10 osób. Niestety z czasem, po zaniechaniu ćwiczeń, nietrzymanie moczu może powrócić. Wtedy polecanym rozwiązaniem jest powtórka terapii.

5. Program ćwiczeń fizjoterapeutycznych

Podobnie jak w terapii behawioralnej, także ćwiczenia na nietrzymanie moczu są wartą rozważenia alternatywą wobec środków farmakologicznych czy zabiegów. Przed podjęciem ćwiczeń należy oczywiście znaleźć przyczyny powstawania dolegliwości, co pozwoli na ustalenie kierunku dalszego leczenia. Najlepszym sposobem będzie umówienie się do dobrego fizjoterapeuty specjalizującego się w uroginekologii. Podczas wizyty dobiera się odpowiedni zestaw ćwiczeń dostosowany do potrzeb i możliwości fizycznych konkretnej pacjentki oraz ustala się ich zakres i tempo.

Odpowiednio dopracowana jednostka ćwiczeniowa składa się z kilku etapów. Pierwszy obejmuje ćwiczenia wstępne. Drugi to ćwiczenia zwiększające siłę i mające wpływ na zwiększenie długości skurczu. Trzeci to trening wzmacniający tułów. Ostatnim etapem są ćwiczenia oddechowe. O ile podczas pierwszych sesji pacjentka wykonuje ćwiczenia w różnych pozycjach, to z czasem przechodzi się na te, wpływające na jak najczęstsze napinanie mięśni samego krocza. Poza regularnym treningiem pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty podczas sesji analizuje się też tryb życia pacjentki. Pozwala to połączyć ćwiczenia z codziennymi aktywnościami np. wchodzeniem po schodach lub jazdą autobusem czy tramwajem.

Zaleca się, aby na samodzielny trening przeznaczać co najmniej 20 minut dziennie (2 razy po 10 minut). Chcąc osiągnąć jak najszybsze efekty, można pójść o krok dalej. Jest nim intensywny program ćwiczeń, prowadzony z terapeutą (sprawdzają się zarówno sesje indywidualne, jak i grupowe). Połączenie domowej terapii z cotygodniowymi zajęciami z fizjoterapeutą to optimum i szansa, by w ciągu pół roku na stałe pozbyć się problemu z nietrzymaniem moczu. Wiele elementów terapii to doskonała gimnastyka, dlatego warto je traktować jako alternatywę dla zajęć typu pilates, zumby czy joggingu.

Nie wiesz, czego się spodziewać po pierwszej wizycie u fizjoterapeuty? W naszym poradniku znajdziesz wszystkie potrzebne informacje potrzebne, by dobrze się do niej przygotować!

6. Stożki dopochwowe

Podobną skuteczność jak w przypadku ćwiczeń tradycyjnych można osiągnąć, stosując stożki dopochwowe. Ta metoda jest znana już od lat 40. XX wieku i rozpowszechnił ją Kegel. Ten sposób poleca się pacjentkom mającym problemy z motywacją i systematycznością.

Obecność stożka (kulek) w pochwie powinna wyzwalać odruchowy lub dowolny ruch mięśni w chwili, gdy ścianki stożka napierają na mięśnie. Pokonanie ciężaru, czyli przeciwdziałanie wypadnięciu stożka z pochwy, powoduje mocniejszy skurcz mięśni. Sporym problemem na początku terapii może być nauczenie się, jak utrzymać kulki w środku podczas chodzenia. Jednak ta niewielka przeszkoda pozwoli na naukę świadomego napięcia mięśni, co później przełoży się na działanie nawykowe.

Problem nie tylko kobiecy

Nietrzymanie moczu dotyczy także mężczyzn, chociaż jego przyczyny są zwykle inne. Jednak podobnie jak kobiety mogą oni korzystać ze wsparcia farmakologicznego bądź aktywując do pracy odpowiednie grupy mięśni. Z oczywistych względów część ćwiczeń będzie inna, ale co ciekawe, terapie do niedawna zarezerwowane dla kobiet obecnie zyskują na popularności wśród mężczyzn.

Fizjoterapia przed farmakologią i zabiegami

Od dziesięcioleci tradycyjna medycyna w wielu obszarach spiera się z metodami leczenia zachowawczego. Sceptyczne podejście lekarzy może wynikać z niewiedzy lub z obawy o skuteczność metod fizjoterapeutycznych. Jednak jak pokazują praktyka i doświadczenie pacjentów, ćwiczenia na nietrzymanie moczu, prowadzone pod kontrolą specjalistów, w wielu przypadkach są gwarancją zakończenia problemów z układem moczowym, a dokładniej z mięśniami znajdującymi się w okolicach dróg rodnych. Fizjoterapia w nietrzymaniu moczu to nieinwazyjna alternatywa dla chirurgii, zarazem będąca dla wielu pacjentów doskonałą okazją do zmiany nawyków. Warto z tego skorzystać, zanim będziemy zmuszeni poddać się bardziej inwazyjnym metodom!

Szukasz dobrego fizjoterapeuty specjalizującego się w uroginekologii? eFizjoterapia.pl pomoże Ci w tym!