O bruksizmie mówimy, gdy w sposób nieświadomy oraz nawykowy zaciskamy i zgrzytamy zębami. Napięte mięśnie żwaczy silnie dociskają zęby żuchwy do zębów szczęki, co po jakimś czasie może stać się przyczyną dolegliwości bólowych, a nawet doprowadzić do uszkodzenia uzębienia. Bruksizm występuje najczęściej w nocy, ale wiele osób zgrzyta zębami również w dzień. Skąd bierze się ta dolegliwość? Jak się ją leczy? Czy w tym przypadku fizjoterapia będzie dobrym pomysłem?

Skąd się bierze bruksizm?

Przyczyny bruksizmu nie są do końca znane. Wiadomo natomiast, że zgrzytanie zębami podczas snu i za dnia często pojawia się u osób żyjących w silnym stresie oraz cierpiących na wady zgryzu lub narażonych genetycznie na tę dolegliwość. Wśród czynników, które mogą przyczyniać się do bruksizmu możemy wymienić urazy twarzoczaszki, padaczkę, tężec, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz krwotoki do móżdżku. Nie bez znaczenia są również zmiany w obrębie układu nerwowego oraz zaburzenia psychiczne. Fobie oraz zaburzenia obsesyjno-kompulsywne lub lękowe mogą sprawiać, że zaczniemy mimowolnie zaciskać zęby i po czasie przestaniemy nad tym panować.

Rozróżniamy dwa rodzaje bruksizmu – dzienny i nocny. W przypadku tego pierwszego nie pojawia się zgrzytanie zębami, a tylko mocne zaciskanie szczęki. W tym przypadku powodem są zwykle zaburzenia psychiczne, nadmierny stres lub napięcie emocjonalne. Za to bruksizm nocny to właśnie zgrzytanie, czyli zaciskanie szczęk i wykonywanie mimowolnych ruchów, co może doprowadzić do starcia uzębienia. Osoby cierpiące na tę dolegliwość często po przebudzeniu czują ból mięśni żucia.

Objawy bruksizmu – do czego może doprowadzić nieleczony bruksizm?

Pierwsze symptomy wskazujące na zbyt mocne zaciskanie zębów i zgrzytanie najczęściej są nie do zauważenia przez samego chorego, szczególnie jeśli pojawiają się tylko w nocy. Nic więc dziwnego, że o tym problemie możemy najszybciej dowiedzieć się od swoich bliskich. Postępujący bruksizm daje już bardziej widoczne objawy. Pojawiają się zmiany w uzębieniu – starte zęby, popękane szkliwo, ubytki klinowe, odsłonięte szyjki zębowe, krwawienie dziąseł podczas szczotkowania zębów, a nawet rozchwianie zębów czy ich utrata. W jamie ustnej (np. po wewnętrznej stronie policzków czy na języku) mogą pojawić się objawy niedokrwienia i niedotlenienia tkanek w linii zgryzu, jeśli podczas nocy nieświadomie je przygryzamy.

Wiele oznak zgrzytania zębami może nie wydawać się typowe dla tego typu schorzenia np. szum w uszach, ból karku, pleców i szczęki, wzrost napięcia obręczy barkowej, zaburzenia snu czy ciągłe poczucie zmęczenia. Inne objawy bruksizmu to np. trzaski i przeskakiwanie w stawach skroniowo-żuchwowych, ból uszu, parestezje mięśni szyi, problemy z otwieraniem szeroko ust, trudności z oddychaniem czy uporczywe bóle głowy. Nie lekceważmy takich symptomów, bo z czasem problem będzie się tylko nasilał i coraz bardziej utrudniał nam, codzienne funkcjonowanie.

Leczenie nocnego zgrzytania zębami

Znając przyczynę bruksizmu o wiele łatwiej jest zalecić skuteczną terapię. Jednak w wielu przypadkach ciężko jednoznacznie powiedzieć, co stoi za nocnym lub dziennym zaciskaniem szczęk. Dlatego poleca się działania wielokierunkowe. Może się zdarzyć, że już pierwszy specjalista będzie nam mógł pomóc, ale najlepsze rezultaty uzyskuje się zwykle dzięki łączonej terapii. Leczeniem bruksizmu zajmuje się dentysta, psychoterapeuta, fizjoterapeuta, a nawet neurolog.

Szereg spotkań ze stomatologiem jest konieczny, jeśli mamy nawet drobne problemy ze zgryzem, które jednak wymagają korekty np. za pomocą aparatu ortodontycznego. Dobrze sprawdzają się też szyny zgryzowe lub relaksacyjne, które chronią uzębienie przed uszkodzeniami, a tym samym pozwalają na późniejszą odbudowę już istniejących ubytków powstałych na skutek zgrzytania zębami przez sen.

Jeżeli problem tkwi w zaburzeniach lękowych lub w przewlekłym stresie, to pomocne mogą okazać się sesje z psychoterapeutą. Oczywiście zawsze warto zagłębiać się w przyczynę problemu i dzięki tej wiedzy starać się zmienić swój tryb życia, więcej ćwiczyć, medytować, wyeliminować szkodliwe nawyki i używki np. papierosy i alkohol lub rozpocząć farmakoterapię, jeśli za bruksizmem stoi jakaś choroba.

Fizjoterapia a bruksizm

Nie da się pominąć roli fizjoterapii w rozwiązywaniu problemu bruksizmu. Jest to główna i najważniejsza dziedzina, która zajmuje się leczeniem tego typu schorzeń. Taka terapia kładzie głównie nacisk na inaktywację punktów spustowych, czyli takich miejsc w mięśniach lub powięziach, które są nadwrażliwe. Do tego celu stosuje się zwykle techniki: aktywnego rozluźniania, mobilizacji uciskowej, uwalniania pozycyjnego, poizometrycznej relaksacji mięśni, rozluźniania mięśniowo-powięziowego oraz techniki hamowania nerwowo-mięśniowego. Wskazany jest także masaż tkanek głębokich. Wszystkie te terminy brzmią bardzo skomplikowanie, ale warto kojarzyć ich nazwy. Jeśli wybrany specjalista zaleci nam takie leczenie, będziemy wiedzieć, że trafiliśmy w dobre ręce.

Pierwsza wizyta u fizjoterapeuty zwykle rozpoczyna się od wywiadu, który będzie pomocny podczas poszukiwania przyczyn tego schorzenia. Specjalista powinien także ocenić zakres ruchu w stawie skroniowo-żuchwowym oraz stopień napięcia w mięśniach i więzadłach. Każdy człowiek jest inny i jego terapia musi zostać dobrana indywidualnie. Fizjoterapeuta może sięgnąć po wymienione wcześniej metody, aby zmniejszyć lub całkowicie usunąć napięcie w mięśniach skroniowych i żwaczy. W niektórych przypadkach pozytywne efekty przyniesie też terapia czaszkowo-krzyżowa oraz rozluźnianie mięśni szyi i obręczy barkowej. Ta druga opcja jest szczególnie polecana osobom, które skarżą się na szumy w uszach oraz ból stawów skroniowo-żuchwowych.

Szukasz fizjoterapeuty, który pomoże Ci poradzić sobie z bruksizmem? Sprawdź osoby specjalizujące się w terapii stawów skroniowo-żuchwowych lub fizjoterapii stomatologicznej.